Czy pamiątkowe tablice zostaną wymienione?

Radny miejski zwrócił się z prośbą o wymianę tablic pamiątkowych. Czy orzeł w koronie wszystko zmienia?

Radny Mariusz Bajek napisał interpelację, w której zwraca się z prośbą o wymianę dwóch historycznych tablic w miejscach pamięci narodowej. Jedna z nich znajduje się w lasku przy Elektrociepłowni. Umieszczona jest na pomniku rozstrzelanych w 1944 roku.

- Istniejąca tam tablica została ufundowane przez ZBOWiD. Organizacja ta już nie istnieje, a w jej symbolu znajduje się między innymi flaga czerwona. Proponuję wykonać nową tablicę z orłem w koronia. Podobna tablica znajduje się na budynku dawnego gestapo przy ulicy ks. Skoczyńskiego. Tu również proponuję dokonać wymiany- pisze radny Bajek.

Miejsca te znane są mieszkańcom Stalowej Woli. W budynku przy ul. ks. Józefa Skoczyńskiego 26 w okresie okupacji niemieckiej w latach 1942- 1944 znajdowała się siedziba tajnej policji gestapo. Torturowano tam patriotów i bojowników o wyzwolenie Ojczyzny. Natomiast wspomniany pomnik powstał w miejscu masowej egzekucji członków podziemia niepodległościowego żołnierzy Korpusu Zachodniego Armii Krajowej Obwodu Nisko- Stalowa Wola. Oba te miejsca, jak wyjaśnia miasto, objęte są szczególną ochroną i wpisane do Gminnej Ewidencji Zabytków, a w przypadku miejsca egzekucji żołnierzy Korpusu Zachodniego– Armii Krajowej, do rejestru zabytków, a co za tym idzie, objęte prawną formą ochrony zgodnie z ustawą o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

„Wszelkie zmiany i ingerencja w istniejące formy trwałego upamiętniania związanych z tymi miejscami faktów, wydarzeń i postaci wymagają nie tylko zgody konserwatora zabytków (Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków – Delegatury w Tarnobrzegu), ale również wydanej opinii Komitetu Pamięci Walk i Męczeństwa przy IPN w Rzeszowie. Informacja o tym, że tablice zostały ufundowane przez ZBoWiD w latach 60. 20 wieku, gdzie znajduje się symbol związku, zgodnie z zajętym stanowiskiem IPN nie podlegają wprost ustawie o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego. Ustawa ta dotyczy głównie nazw, pomników i innych form upamiętnienia związanych z systemami totalitarnymi, a nie organizacji, które w przeszłości mogły być powiązane z takimi ideologiami. ZBOWID czyli Związek Bojowników o Wolność i Demokrację była organizacją, która skupiała kombatantów II wojny światowej i okresu powojennego. Chociaż w okresie PRL ZBOWID był związany z ówczesną władzą, to nie oznacza, że jego symbol automatycznie podlega ustawie dekomunizacyjnej. Symbol ZBoWiD, to odznaka w kształcie krzyża z orłem pośrodku, otoczonym flagami polską i radziecką. Krzyż był zazwyczaj złoty, a ramiona krzyża zawierały napis „Wolność-Pokój-Socjalizm”. Na stalowowolskich tablicach wykonanych z blachy nierdzewnej symbol ZBoWiD-u jest tylko grawerem konturowym bez elementów barwnych. W przypadku miejsc pamięci narodowej w Stalowej Woli organizacja kombatantów i więźniów obozów hitlerowskich, która od roku, 1964 - kiedy odbył się III Krajowy Kongres ZBoWiD przyjęła, jako członków kombatantów, byłych żołnierzy Armii Krajowej- prowadziła również działalność związaną z upamiętnianiem historycznych wydarzeń, miejsc oraz postaci w dziejach walk i męczeństwa Narodu Polskiego oraz organizowała szereg obchodów i uroczystości rocznicowych. To właśnie od tego okresu, czyli od roku 1965 powstawało na terenie kraju szereg upamiętnień związanych z tymi miejscami faktów, wydarzeń i postaci. Tablice w przypadku pozycji, o które wnosi Pan Radny w interpelacji i gdzie afirmowany jest symbol organizacji kombatanckiej – fundatora nie stanowi symbolu propagującego ustrój komunistyczny, ale były i są miejscem o znaczeniu pamięci historycznej, patriotycznej i dziedzictwa kulturowego. Ponadto informuję, że w budżecie miasta Stalowej Woli na 2025 rok nie zostały zabezpieczone środki finansowe na realizację zadań wymienionych w interpelacji. Mając jednakże na uwadze ochronę miejsc pamięci narodowej, dbałość oraz zapewnienie zabezpieczenia i zachowanie miejsc pamięci oraz jego otoczenia w jak najlepszym stanie, po ewentualnym zabezpieczeniu niezbędnych środków finansowych w przyszłorocznym budżecie miasta oraz przygotowania aktualnych inskrypcji i zgód od strony formalno- prawnej dokonać wymiany pamiątkowych tablic”- czytamy w odpowiedzi na interpelację radnego.

Czy wymiana takich tablic powinna być dokonana? Jakie jest Wasze zdanie w tym temacie?